HITY GOFINU

Od pewnego czasu fiskus przyznaje rację podatnikom, że podatek od wartości dodanej jest kosztem uzyskania przychodów, a w przypadku jego zwrotu powstaje u podatnika przychód do opodatkowania. W oparciu o wydane w tej sprawie interpretacje podatkowe można pokusić się o stwierdzenie, że stanowisko to jest już ugruntowane.

Przypomnijmy, w czym tkwił problem.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a updof i art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a updop, podatku od towarów i usług nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, z tym że kosztem uzyskania przychodów jest podatek naliczony:

• jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
   
• w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Kilka lat wcześniej organy podatkowe przyjmowały, że wspomniany na wstępie podatek od wartości dodanej jest tożsamy z podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w powołanych przepisach, co oznaczało, że podatek od wartości dodanej zapłacony za granicą co do zasady nie stanowił kosztu uzyskania przychodów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 24 lutego 2011 r., nr ITPB3/423-678a/10/AM wyjaśniał: "W polskim systemie prawnym podatek od towarów i usług obowiązujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest odpowiednikiem podatku od wartości dodanej funkcjonującego w innych państwach Unii Europejskiej. Ustawa o podatku od towarów i usług stanowi bowiem implementację przepisów VI Dyrektywy dotyczącej wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Należy również zauważyć, że skrót VAT używany na oznaczenie polskiej ustawy o podatku od towarów i usług oznacza »Value Added Tax« - podatek od wartości dodanej. Pojęcie podatku od wartości dodanej obejmuje więc zarówno podatek od towarów i usług obowiązujący na terenie Polski, jak i podatek od wartości dodanej, o którym mowa w art. 2 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem, przez podatek od wartości dodanej rozumie się podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem polskiego podatku od towarów i usług nakładanego tą ustawą.

Z powyższego wynika więc, iż pojęcia podatku od wartości dodanej oraz podatku od towarów i usług są tożsame. Oznacza to, iż podatek od wartości dodanej jest odpowiednikiem polskiego podatku od towarów i usług, w związku z czym podatek od wartości dodanej obowiązujący na terenie krajów Unii Europejskiej powinien podlegać tym samym regulacjom podatkowym przewidzianym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, co podatek od towarów i usług obowiązujący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Tym samym, dla celów podatku dochodowego od osób prawnych, Spółka powinna uwzględniać w kosztach uzyskania przychodów wartość faktur dokumentujących poniesione koszty w kwocie netto (...).

Wypada również zauważyć, że Wnioskodawcy (...) przysługuje w danym kraju Unii Europejskiej zwrot podatku od wartości dodanej, co - mając na uwadze neutralność tej daniny dla przedsiębiorców - dodatkowo przesądza o wyłączeniu zapłaconych wartości tego podatku z kategorii kosztów uzyskania przychodów".

Z powołanej interpretacji należy wywieść, że jedynie w przypadku gdyby w danym kraju Unii Europejskiej - na podstawie stosownych przepisów - nie przysługiwał podatnikowi zwrot podatku od wartości dodanej, to podatek ten mógłby być kosztem uzyskania przychodu, tj. dany koszt podatkowy należałoby księgować w kwocie brutto.

W ostatnim czasie fiskus zmienił zdanie w tej kwestii, uzasadniając swoje stanowisko dokładnie odwrotnie od zajmowanego poprzednio. Obecnie przyjmuje, że "podatek od wartości dodanej" i "podatek od towarów i usług", to dwa różne pojęcia. Zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.), pod pojęciem "podatku od wartości dodanej" rozumie się podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego tą ustawą, tzn. ustawą o VAT. Natomiast sformułowanie "podatek od towarów i usług" jest określeniem podatku pośredniego funkcjonującego wyłącznie na terytorium Polski, który w przypadku innych państw członkowskich funkcjonuje (obowiązuje) pod pojęciem podatku od wartości dodanej. Posługiwanie się w ustawie o VAT dwoma różnymi pojęciami dotyczącymi podatku, zawierającego wspólne cechy wynikające z faktu harmonizacji w UE wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, pozwala na prawidłowe określenie obowiązków podatkowych w Polsce dotyczących tego podatku. Utożsamienie podatku od towarów i usług oraz podatku od wartości dodanej jest pozbawione podstaw prawnych. W rezultacie, rozróżnienie takie obowiązuje również w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oznacza to, że do faktur zawierających informację o wysokości podatku od wartości dodanej nie ma zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 46 updop. Pojęcie "podatek od towarów i usług" dotyczy wyłącznie "krajowego" podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT, a nie podatku od wartości dodanej regulowanego przepisami innego państwa członkowskiego UE.

Zatem kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów podatku od wartości dodanej należy dokonać zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 updop. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Ministra Finansów z 27 stycznia 2015 r., nr DD10/033/69/RDX/13/PK-325/2012 zmieniającej interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 grudnia 2011 r., nr ILPB3/423-430/11-4/KS, która choć została wydana na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ma również zastosowanie na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze względu na takie same rozwiązania prawne omawianej kwestii.

Stanowisko analogiczne do zaprezentowanego przez Ministra Finansów wynika również z licznych interpretacji indywidualnych wydanych przez dyrektorów izb skarbowych (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 maja 2015 r., nr IPTPB3/4510-75/15-2/IR i z 6 lutego 2015 r., nr IPTPB1/415-638/14-4/ASZ oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 września 2014 r., nr IBPBI/1/415-770/14/WRz).

Reasumując, w świetle aktualnego stanowiska organów podatkowych, podatek od wartości dodanej jest kosztem uzyskania przychodów na ogólnych zasadach, wynikających z art. 22 ust. 1 updof i art. 15 ust. 1 updop. Nie mają do niego zastosowania przepisy art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a updof i art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a updop. W przypadku "odzyskania" tego podatku, zwróconą kwotę należy zaliczyć do przychodów w oparciu o przepis art. 14 ust. 3 pkt 3a updof i art. 12 ust. 4 pkt 6a updop.