HITY GOFINU

(wyrok NSA z 12 czerwca 2015 r., sygn. akt I FSK 1764/13)

W sprawie rozstrzyganej w ww. wyroku pracownicy (przedstawiciele handlowi) - na potrzeby wykonywania powierzonych im zadań - otrzymali do swojej dyspozycji samochody służbowe (stanowiące własność spółki - pracodawcy lub przez nią leasingowane). Ponieważ większość swoich obowiązków pracownicy wykonywali poza siedzibą pracodawcy, uzyskali zezwolenie na parkowanie samochodów w miejscu zamieszkania. Miało to im ułatwić wykonywanie obowiązków służbowych poprzez zwolnienie ich z konieczności odbierania samochodu służbowego z siedziby spółki w sytuacji, gdy w danym dniu wykonywali pracę w terenie. Taki sposób organizacyjny wynikał również z faktu, że spółka nie miała wystarczających warunków do garażowania na co dzień całej swojej floty. Przedstawiciele handlowi wykorzystywali powierzone im samochody także w celu dojechania z miejsca zamieszkania do zakładu pracy. Za korzystanie z samochodów służbowych od pracowników nie były pobierane żadne opłaty. Powstał spór, czy dla celów VAT umożliwienie pracownikom dojazdu do pracy firmowym samochodem należy traktować jak nieodpłatne świadczenie usług na ich cele osobiste. Spółka uznała, że nie. Umożliwienie pracownikom parkowania samochodów służbowych w miejscu swojego zamieszkania ma charakter czysto organizacyjny i nie oznacza spełnienia na rzecz pracowników jakiegokolwiek świadczenia.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem i uznał, że w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług na cele osobiste pracowników. Stanowisko to podtrzymał także WSA. Sąd wyjaśnił, że pracodawca w normalnych warunkach nie ma obowiązku zapewnienia pracownikowi transportu do/z pracy. Jeżeli jednak dobrowolnie ułatwia dotarcie z miejsca zamieszkania do miejsca pracy (poprzez przekazanie samochodu służbowego), nie oczekując ekwiwalentu za powierzenie samochodu, to niewątpliwie świadczy nieodpłatną usługę na rzecz pracownika.

Podobnie uznał również NSA. Powołując się na orzecznictwo TSUE, sąd II instancji wyjaśnił, że transport z miejsca zamieszkania do miejsca pracy zapewniany nieodpłatnie pracownikom przez pracodawcę przy użyciu pojazdu firmowego służy zasadniczo do prywatnych celów pracowników i tym samym służy do celów innych niż jego działalność gospodarcza. Inaczej jest tylko w sytuacji szczególnej, gdy zapewnienie transportu pracownikom do/z pracy służy głównie celom związanym z prowadzoną działalnością. Tak jest w sytuacji, gdy ze względu na utrudnienia w znalezieniu innych odpowiednich środków transportu lub zmienność miejsca pracy, czy inne wymogi przedsiębiorstwa, czynią koniecznym zapewnienie transportu pracownikom. Takie specyficzne okoliczności w tej sprawie jednak nie wystąpiły.

Od redakcji:

Opisany wyrok dotyczył wprawdzie "starego" stanu prawnego (obowiązującego do 31 marca 2014 r.), ale rozstrzygnięcie w nim zawarte jest bardzo istotne także obecnie. Skoro bowiem NSA nakazuje traktować dojazdy pracowników do/z pracy jako realizację ich celów osobistych, to oznacza, że samochód firmowy, który temu służy, jest wykorzystywany do tzw. "celów mieszanych". W konsekwencji, od 1 kwietnia 2014 r., od wydatków na taki pojazd podatnik może odliczać tylko 50% kwoty VAT wykazanej w fakturze. To stanowisko nie jest odosobnione. Podobnie wyjaśniło również Ministerstwo Finansów w broszurze pt. "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi" (broszura ta dostępna jest na stronie internetowej: www.finanse.mf.gov.pl). Takie też stanowisko prezentują organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 24 października 2014 r., nr IPTPP4/443-586/14-4/OS).

Końcowo przypominamy, że nie wszystkie sądy prezentują tak rygorystyczne stanowisko. Z wyroku WSA w Krakowie z 20 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1834/14 (orzeczenie nieprawomocne) wynika, że sam fakt parkowania pojazdu blisko miejsca zamieszkania pracownika nie oznacza automatycznie, że jest on używany także do celów prywatnych i że od wydatków na ten pojazd prawo do odliczania VAT jest ograniczone (do 50% kwoty VAT). Ten wyrok opisywaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 7 z 1 marca br. Podkreślamy tu jednak, że jest on jeszcze nieprawomocny i nie wiadomo, jakie stanowisko w tej sprawie zaprezentuje NSA.

Pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 7 z 1.03.2015 r. na str. 4-5

UWAGA! Skoro - zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych - od wydatków na samochód wykorzystywany przez pracownika na dojazdy do/z pracy można odliczać tylko 50% kwoty VAT, to jeżeli ww. ograniczenie w odliczeniu miało zastosowanie także np. przy nabyciu pojazdu, to art. 8 ust. 2 ustawy o VAT nie ma tu zastosowania (czyli nie ma konieczności wykazywania VAT należnego od nieodpłatnego świadczenia usługi na cele osobiste pracownika). Wynika to z art. 8 ust. 5 ustawy o VAT.