HITY GOFINU

Od 1 stycznia 2009 r. środki PFRON, przyznane pracodawcy wykonującemu działalność gospodarczą na podstawie m.in. art. 26a ustawy o rehabilitacji (tj. dofinansowania do wynagrodzeń niepełnosprawnych), stanowią pomoc na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych w rozumieniu rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. WE L 214 z 09.08.2008, str. 3). Od 1 stycznia br. ww. rozporządzenie zostało zastąpione rozporządzeniem Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1). Tak stanowi art. 48a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji.

Efekt zachęty może być wykazany metodą ilościową lub jakościową, zgodnie z art. 26b ust. 4-6 ustawy o rehabilitacji. Metoda ilościowa polega na wykazaniu wzrostu netto stanu zatrudnienia ogółem w miesiącu podjęcia zatrudnienia przez pracownika niepełnosprawnego, na którego pracodawca zamierza pobierać dofinansowanie, w stosunku do przeciętnego zatrudnienia ogółem w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc podjęcia zatrudnienia przez tego pracownika. Natomiast metoda jakościowa polega na wykazaniu, że pracownik niepełnosprawny podjął pracę na miejsce pracownika, którego umowa o pracę uległa rozwiązaniu:

• z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 K.p.,
   
• za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika,
   
• na mocy porozumienia stron,
   
• wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy,
   
• z upływem czasu, na który została zawarta,
   
• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Jeżeli nie zostaną spełnione powyższe warunki, pracodawcy może przysługiwać miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego, jedynie gdy wykaże, że jego miejsce pracy powstało w wyniku wygaśnięcia umowy o pracę lub zmniejszenia wymiaru czasu pracy innego pracownika (na jego wniosek) - art. 26b ust. 5 ustawy o rehabilitacji.

Efekt zachęty ustala się jednokrotnie, w związku z okresem zatrudnienia pracownika, do czasu ustania zatrudnienia lub zmiany statusu pracownika.

Zwracamy uwagę! Efektu zachęty na pracownika niepełnosprawnego nie wykazują pracodawcy, dla których dofinansowanie do wynagrodzeń nie stanowi pomocy publicznej (wnioskodawca zaznacza wówczas w informacji INF-D-P pole 2 w poz. 46). Ponadto efektu zachęty nie badało się na zatrudnionych przed 1 stycznia 2009 r. w przypadku, w którym zachodziły przesłanki przewidziane w rozporządzeniu nr 800/2008 lub w art. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji... (Dz. U. nr 237, poz. 1652). Pomoc udzielana na zatrudnienie wspomnianych osób niepełnosprawnych niebędących osobami nowo zatrudnionymi była, co do zasady, uznawana przez Komisję Europejską za pomoc trwającą. Dlatego, gdy na takiego pracownika przed 1 stycznia 2009 r. uzyskano pomoc na zatrudnienie, w tym pomoc ze środków PFRON, o której mowa w art. 25, 25a, 26a, 26f ustawy o rehabilitacji, to nie było potrzeby ustalania efektu zachęty.

Więcej na ten temat w dodatku nr 12/2015 pt. "Korzyści związane z zatrudnianiem niepełnosprawnych".

W świetle powyższego, pracodawcy-przedsiębiorcy nie przysługuje dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika zatrudnionego:

• przed 1 stycznia 2009 r. i pozostającego nadal w zatrudnieniu, który po 31 grudnia 2008 r. stał się niepełnosprawny,
   
• od 1 stycznia 2009 r. i później, który w miesiącu zatrudnienia był pełnosprawny, a później stał się niepełnosprawny,

bowiem na te osoby nie można wykazać efektu zachęty.

W kwestii uprawnienia pracodawcy do dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, którzy w trakcie zatrudnienia stali się niepełnosprawni Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON) wystąpiła z następującym zapytaniem do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK): "(...) czy w przypadku uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej tzn. orzeczenia o niepełnosprawności przez pracownika w trakcie zatrudnienia u pracodawcy - ten pracodawca będzie mógł na niego wykazać tzw. efekt zachęty (...) lub nie będzie musiał go w ogóle wykazywać aby mógł uzyskać z PFRON pomoc publiczną, tj. miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń tej osoby? (...)".

W udostępnionej przez OBPON naszej redakcji odpowiedzi UOKiK z dnia 15 lipca 2015 r. czytamy, że: "(...) służby Komisji Europejskiej potwierdziły, że w związku z tym, iż przepis odnoszący się do pomocy w formie subsydiowania wynagrodzeń na zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych nie uległ zmianie (w porównaniu do analogicznego przepisu w rozporządzeniu Komisji WE nr 800/2008), interpretacja Komisji zamieszczona w Frequently Asked Questions do rozporządzenia Komisji 800/2008 pozostaje aktualna. Potwierdzono tym samym, że efekt zachęty może zostać uznany za spełniony również w przypadku osób, które stały się niepełnosprawne w trakcie trwania zatrudnienia.

W odniesieniu do momentu, od kiedy pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych, którzy w trakcie zatrudnienia stali się osobami niepełnosprawnymi, będzie mógł się ubiegać o środki z PFRON, uprzejmie informujemy, że ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (w obecnym brzmieniu) dopuszcza uznanie efektu zachęty za spełniony jedynie w przypadku, kiedy wzrost netto zatrudnienia ogółem następuje w wyniku zatrudnienia nowych pracowników niepełnosprawnych. W związku z tym, do czasu wejścia w życie ewentualnej nowelizacji ustawy o rehabilitacji, nie będzie możliwości ubiegania się o dofinansowanie, o którym mowa w art. 26b niniejszej ustawy, w odniesieniu do pracowników, którzy w trakcie trwania zatrudnienia stali się osobami niepełnosprawnymi. Ich zatrudnienie nie spełnia bowiem efektu zachęty, zgodnie z przepisami krajowymi. (...) przepisy rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 określają warunki brzegowe, jeśli chodzi o udzielenie pomocy zwolnionej z obowiązku notyfikacji, których państwo członkowskie nie może przekroczyć, chcąc skorzystać z tego zwolnienia. Możliwe jest natomiast zaostrzenie przez państwo członkowskie warunków udzielania pomocy, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014. W związku z tym państwo członkowskie ma możliwość określenia warunków odnoszących się do efektu zachęty surowszych niż określone w rozporządzeniu Komisji.".

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienie, do czasu zmian w ustawie o rehabilitacji pracodawca-przedsiębiorca nie ma prawa do dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, którzy w czasie trwania zatrudnienia stali się niepełnosprawni.